جاذبه‌های دیدنی

گنبد سلطانیه که جزو میراث جهانی بشر است؛ در شهر سلطانیه در 35 کیلومتری شهر زنجان واقع شده و بنای آن به دستور سلطان محمد خدابنده از سال 704 هجری قمری شروع و در مدت 9 سال در تاریخ 713 هجری قمری پایان یافته است. این گنبد با 5/48 مترارتفاع و 6/25 متر قطر دهانه یکی از بناهای عظیم تاریخی جهان است. گنبد سلطانیه (به روایتی) براساس طرح آرامگاه غازان خان که آن نیز از بنای آرامگاه سلطان سنجر در مرو الهام گرفته، ساخته شده با این تفاوت که پلان آرامگاه سلطان سنجر مربع و پلان گنبد سلطانیه هشت ضلعی است. اگرچه تا حد زیادی معماری آرامگاه سلطان سنجر در بنای سلطانیه تاثیر گذاشته بود اما جنبه ابتکاری در بنای اخیر به حدی است که آن را به صورت یکی از شاهکارهای هنر و معماری ایران در آورده است که بعدها نمونه و الگویی برای احداث تعداد زیادی بنا شد. معماری گنبد سلطانیه را سید علی شاه انجام داده است. از جمله مهمترین آثاری که به تقلید از گنبد سلطانیه پدید آمده، می توان از گنبد کلیسای سانتاماریا دلفیوره نام برد که بیش از صد سال بعد از آن ساخته شده است. گنبد سلطانیه از جمله آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو می باشد؛ و آنوبانینی آن را یکی از مهمترین اثار باستانی جهانی منطقه به شمار می آورد. در سال های اخیر توجه به این اثر بیشتر شده و تعمیر و نگهداری اثر نسبتا به خوبی در حال انجام است. با یک بار بازدید از این اثر عظیم نمی توان به درستی به عجایب آن پی برد، شکوه اثر در وحله اول انسان را به حدی محو خود می کند که امکان بررسی علمی را از انسان تا حدود زیادی از او سلب میکند. به هر حال نظر به جهانی بودن این اثر و حضور جهانگردان بسیار در منطقه برای دیدن این اثر کم نظیر توسعه بیشتر امکانات توریستی این شهر نیز لازم به نظر می آید.

غار کتله خور معروف ترین جاذبه طبیعی استان است که در 155 کیلومتری جنوب زنجان و 173 کیلومتری شمال همدان، در نزدیکی شهر کوچک گرماب واقع شده است. 

غار کتله خور، غاری آهکی است که در بعضی از قسمت های آن گل رس و خاکهای حاوی اکسید آهن قابل مشاهده است. این غار از نظر سنی تقریبا همسن غار علیصدر همدان است، البته این دو غار از دو جهت با هم تفاوت دارند. یکی اینکه غار علیصدر همدان غاری است کاملا آبی اما غار کتله خور زنجان غاری است تقریبا خشک. دوم اینکه آهک های غار کتله خور نسبت به آهک های غار علیصدر بسیار خالص تر است و چون خالص بودن آهکها موجب شفافیت آنها و در نتیجه عبور نور از قندیل ها می شود این ویژگی به زیباتر شدن غار کمک کرده است.

جالب است بدانید که شواهد و بررسی های انجام شده نشان می دهد که این غار در نهایت به غار علیصدر در همدان متصل می شود. و از آن جالب تر این که این غار یکی از معدود غارهای دنیا است که چندین طبقه دارد.

بنای رختشویخانه در قلب بافت تاریخی شهر زنجان که منطبق بر حصار قدیمی شهر می‌باشد، در یک منطقهٔ پرتراکم مسکونی احداث شده‌است. مردم شهر لباس و رخت خود را در آن محل می‌شسته‌اند. چنین کاربری برای یک بنای عمومی در جهان مشابه ندارد یا کم‌نظیر است. این بنا در حال حاضر تعمیر و مرمت شده و به عنوان موزهٔ مردم‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد و مردم می‌توانند از آن بازدید کنند. این بنا در سال‌های گذشته به جهت وجود هوای سرد در زمستان‌ها برای بانوان زنجانی ساخته شده‌است.